Ostrawa była jednym z kluczowych centrów modernizmu przemysłowego w Europie Środkowej – po 1989 roku jej pierwotna struktura uległa rozpadowi.

Z monumentalnego zaplecza przemysłowego pozostały ruiny fabryk, opuszczone tereny i fragmenty miejskich odpadów.

Miasto doświadczyło destrukcyjnych przełomów historycznych – wojen, reżimów totalitarnych, transformacji gospodarczej i upadku postindustrialnego.

Przez długi czas jego infrastruktura kulturalna była kształtowana przez brak uniwersytetu humanistycznego i akademii sztuk pięknych.

Dziś Ostrawa po raz pierwszy nie jest wyłącznie obiektem eksploatacji gospodarczej, lecz aktywnie kształtuje własne strategie kulturalne i kreatywne.

Wystawa odzwierciedla ten proces przejścia od centrum przemysłowego do nowej narracji odnowy kulturalnej.

Ostrawa jako przestrzeń pamięci i redefinicji – miasto w nieustannym procesie przepisywania swojej przeszłości i przyszłości.

 

Tomáš Koudela
*1967, Czechy

 

Tomáš Koudela to artysta wizualny, poeta, prozaik i kurator sztuki współczesnej. W swojej twórczości łączy tekst, obraz i przestrzeń, oscylując między sztuką konceptualną, mediami cyfrowymi i eksperymentalnymi podejściami do języka. Tekst traktuje jako autonomiczny element wizualny i przestrzenny, rozwijany poprzez instalacje, wideo-art oraz projekty intermedialne. Jego prace często reinterpretują tradycyjne formy poetyckie, przekształcając je w nowe układy wizualne i przestrzenne.

Od lat zajmuje się tematyką krajobrazu postindustrialnego, pamięci i tożsamości miejsca. W swoich pracach bada przemiany terenów poprzemysłowych, procesy deindustrializacji oraz społeczne przekształcenia narracji historycznych. Fragmentacja przestrzeni miejskiej, ślady przeszłości i wizualne rezydua zanikających struktur stają się w jego twórczości nośnikami nowego znaczenia. Operuje koncepcją urbanistycznego palimpsestu, w którym dziedzictwo przemysłowe przenika się z procesami kulturowymi i społecznymi współczesności.

Studiował historię sztuki i historię kultury na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Ostrawskiego, gdzie w 2019 roku uzyskał doktorat. Pracuje jako adiunkt na Katedrze Edukacji Artystycznej Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Ostrawskiego, gdzie pełni również funkcję prodziekana.

Obok działalności akademickiej jest głównym kuratorem galerii sztuki współczesnej GDM Contemporary, gdzie zajmuje się dramaturgią kuratorską oraz organizacją projektów wystawienniczych łączących artystów z różnych kontynentów. Od lat pracuje nad koncepcjami wystaw ukazujących relacje między lokalnymi i globalnymi tendencjami w sztuce, aktywnie uczestnicząc w projektach nie tylko w Europie Środkowej, ale i w innych międzynarodowych kontekstach.

Na przełomie lat 80. i 90. pod pseudonimem Jan Vrak był jedną z kluczowych postaci regionalnej sceny literackiej. W 1992 roku współzałożył w Ołomuńcu wydawnictwo Votobia, w którym do 2005 roku pełnił kierownicze funkcje. Jego działalność w tym wydawnictwie miała znaczący wpływ na kształt czeskiej literatury i rynku wydawniczego.

Jego praktyka artystyczna mieści się na styku dekonstrukcji językowej, interwencji konceptualnych i sztuki intermedialnej. Pracuje z tekstem w różnych kontekstach materialnych i technologicznych, przy czym język nie pełni jedynie funkcji nośnika znaczenia, lecz staje się integralnym elementem wizualnego i przestrzennego wyrazu. W swoich projektach odnosi się nie tylko do przesunięć estetycznych i lingwistycznych, ale również do szerszych relacji społecznych, politycznych i kulturowych związanych z transformacją przestrzeni postindustrialnej.

 

Tereza Čapandová, Arkadiusz Marcinkowski, kuratorzy

…………………………………………………………

Residual Narratives

The exhibition project Residual Narratives by Tomáš Koudela builds upon the thematic trajectory of his previous exhibition Trzy granice (Galeria Kierat) and continues to explore personal history within the context of a post-industrial city.

Ostrava was one of the key centers of industrial modernity in Central Europe—following the political and economic transformations of 1989, its original structure collapsed.

What remains of its monumental industrial infrastructure are the ruins of factories, abandoned sites, and fragments of urban detritus.

The city has undergone profound historical ruptures—wars, totalitarian regimes, economic transition, and post-industrial decline.

For a long time, its cultural infrastructure was shaped by the absence of a humanities-focused university and an art faculty.

Today, for the first time, Ostrava is not merely an object of economic exploitation but an active agent in shaping its own cultural and creative strategies.

The exhibition reflects this transition from an industrial hub to a new narrative of cultural renewal.

Ostrava as a space of memory and redefinition—a city in a continuous process of rewriting its past and future.

 

 

Tomáš Koudela
*1967, Czech Republic

Tomáš Koudela is a visual artist, poet, writer, and curator of contemporary art. His practice bridges text, image, and space, oscillating between conceptual art, digital media, and experimental approaches to language. He perceives text as an autonomous visual and spatial element, expanding its possibilities through installations, video art, and intermedia projects. His works frequently reinterpret traditional poetic structures, transforming them into new visual and spatial configurations.

For years, Koudela has been deeply engaged with post-industrial landscapes, memory, and the identity of place. His work reflects the transformation of post-industrial territories, processes of deindustrialization, and the social rewriting of historical narratives. The fragmentation of urban space, remnants of the past, and visual residues of disappearing structures become carriers of new meaning within his practice. He works with the concept of the urban palimpsest, where industrial heritage intersects with contemporary cultural and social processes.

Koudela studied art history and cultural history at the Faculty of Arts, University of Ostrava, where he earned his PhD in 2019. He is currently an assistant professor at the Department of Visual Art Education at the Faculty of Education, University of Ostrava, where he also serves as vice-dean.

Beyond his academic activities, he is the chief curator of GDM Contemporary, a gallery dedicated to contemporary art, where he focuses on curatorial dramaturgy and the organization of exhibitions connecting artists across continents. His curatorial work examines the relationship between local and global artistic tendencies, and he actively participates in projects not only in Central Europe but also within broader international contexts.

At the turn of the 1980s and 1990s, Koudela, under the pseudonym Jan Vrak, was a key figure in the regional literary scene. In 1992, he co-founded Votobia, a publishing house in Olomouc, where he held leading positions until 2005. His role in Votobia significantly shaped the landscape of Czech literature and publishing.

Koudela’s artistic practice navigates between linguistic deconstruction, conceptual interventions, and intermedia exploration. He engages with text in diverse material and technological contexts, where language ceases to be a mere vessel of meaning and instead becomes an integral component of visual and spatial expression. His projects address not only aesthetic and linguistic shifts but also broader social, political, and cultural structures tied to the transformation of post-industrial spaces.

 

Tereza Čapandová, Arkadiusz Marcinkowski, Curators